بحران مسکن؛ سقوط ۲ میلیون خانوار مستأجر به ورطه فقر

در سال ۱۴۰۲، بحران مسکن در ایران وارد مرحله‌ای تازه شد؛ جایی که نه‌تنها خرید خانه برای میلیون‌ها مستأجر غیرممکن شد، بلکه هزینه‌های سنگین اجاره و خدمات مسکن، ۱.۹۸ میلیون خانوار را به زیر خط فقر کشاند. این وضعیت، رکوردی تاریخی در فقر مسکن رقم زد و ضعف سیاست‌های حمایتی را آشکار ساخت.

به گزارش اقتصاد کده، بحران مسکن در سال ۱۴۰۲ ابعاد نگران‌کننده‌ای به خود گرفت؛ به‌طوری‌که طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، نزدیک به دو میلیون خانوار مستأجر، معادل ۷.۶ میلیون نفر، درگیر فقر شدند. این بحران نه‌تنها ناشی از ناتوانی در خرید مسکن یا مشارکت در طرح‌های ملی است، بلکه هزینه‌های سنگین اجاره، آب، برق و گاز نیز عامل اصلی سقوط بسیاری از خانوارها به زیر خط فقر بوده است.
بر اساس روش متداول سنجش فقر، ۲۷ درصد از خانوارهای مستأجر (حدود ۱.۳۳ میلیون خانوار) درآمدی کمتر از خط فقر داشته‌اند. اما با لحاظ هزینه‌های تأمین مسکن در روش مکمل، ۶۵۲ هزار خانوار دیگر نیز به جمع فقرا اضافه شده‌اند و نرخ فقر مستأجران به ۴۰ درصد رسیده است.
در این میان، ۸۹ درصد از خانوارهای مستأجر فقیر در پنج دهک پایین هزینه‌ای قرار دارند و نسبت به سال ۱۴۰۱، تعداد آن‌ها ۵ درصد افزایش یافته است. بیشترین تعداد خانوارهای فقیر مربوط به خانوارهای چهار نفره و با سرپرستان ۳۵ تا ۴۴ ساله بوده است.
از نظر جغرافیایی، استان تهران با ۶۲۰ هزار خانوار مستأجر فقیر، بالاترین آمار را دارد و استان آذربایجان غربی با نرخ فقر ۶۲ درصد، رکورددار بیشترین نرخ فقر است. در مقابل، استان چهارمحال و بختیاری کمترین تعداد و نرخ فقر را ثبت کرده است.
این گزارش همچنین نشان می‌دهد که شاخص‌های سنتی استطاعت‌ناپذیری مسکن، به دلیل «بازنمایی سوگیرانه» و «همسان‌نمایی»، تصویر دقیقی از وضعیت مستأجران ارائه نمی‌دهند و نیازمند بازنگری جدی در سیاست‌گذاری‌های حوزه مسکن هستند.